Besinleri, genel olarak vücudumuzda yarattığı her olumsuz etkiyi alerji olarak adlandırıyoruz. Fakat bu genel olarak bilinen yanlış bir kanıdır. Aldığımız besinler veya besinlerden aldığımız bileşenlerden sonra vücudumuzun verdiği klinik tepkiye besin reaksiyonu diyebiliriz. Besin reaksiyonlarına; besin intoleransı ve besin alerjisi olarak ikiye ayırabiliriz. Bu iki terim, halk arasında dile yerleşmiş olan kavramlardan dolayı birbirine karıştırılmaktadır. Peki besin intoleransı mı yoksa besin alerjisi mi nasıl anlarız, arasındaki farklar nelerdir gelin beraber inceleyelim.
Besin İntoleransı Nedir
Besin intoleransı, vücudumuzun herhangi bir besin bileşenine, genel fiziksel tepkilerden farklı yanıt vermesidir. Tükettiğimiz besinlerin veya bileşenlerinin sindirilememesi intoleransa neden olmaktadır. Sindirilemeyen besinler bağırsaklarda kalarak fermente olur ve daha sonrasında mide krampı, kusma, ishal gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Toplum arasında ‘bu bana dokunuyor’ diye adlandırılan çoğu besin, intoleransa dahil olmakta. Toplumun %20’sinin bazı besinlere, midesine dokunduğu gerekçesiyle uzak kaldığı bilinmektedir. 18-40 yaşlarında bu duruma daha az rastlanırken, ilerleyen yaşlarda ise yavaşlayan sindirim ile beraber intoleransa daha fazla denk gelinmektedir.
Besin İntoleransının Kaynağı
Rastlanan en çok besin intoleranslarından ikisi gluten ve laktoza karşı olandır. Sütte bulunan, yani süt şekeri olarak bilinen laktoz ile buğday proteini olan glutenin sindirimi için gerekli olan organizmaların vücudumuzda bulunmamasından kaynaklı meydana gelmektedir. Genetik olarak ince bağırsaklarda laktan enziminin bulunmaması, laktoz sindirimini engeller ve intolerans ortaya çıkmaktadır.
Besin Alerjisi Nedir
Besin alerjisinde ise durum intoleransa göre biraz daha farklıdır. Aldığımız besinlerde vücudumuzun tespit ettiği alerjen maddelere karşı olarak immünoglobulin E antikorunu üretir. Alerjiler ise bu antikorların sayısındaki artış sonucu ortaya çıkmaktadır. Fakat besin alerjisi, sadece immünoglobulin E antikorunun artmasıyla ortaya da çıkmaz. Alerjinin belirtileri olarak şişme, ağız ve boğaz kaşıntısı, deride kızarıklık gibi tepkimeler meydana çıkabilmektedir.
Besin alerjisinin teşhisinde immünoglobulin E antikorlarının sayısını ölçen testler yapılmaktadır. Detaylı bir testin yapılmasıyla beraber alanında uzman kişiler tarafından tanı konulmaktadır. Hangi besinlerden az tüketilmesi veya hangi besinlerden uzak durulması hekimlerce liste halinde verilmektedir.
Besin intoleransı ile besin alerjisinin arasındaki fark, bilinenin tersi olmasıdır. Halk arasında bilinen besin alerjisinin aslında besin intoleransı olması ve bunun bilincinde olmak önemlidir. Besin intoleransında olmayan organizmalardan kaynaklı besinin sindirilememesi, besin alerjisinde ise alerjen bileşenlerin tespiti ile beraber vücudun antikor üretmesi durumudur.
